Προυνελίδες, ή Διφωνίδες (Prunellidae) 
Η οικογένεια Προυνελίδες (Prunellidae) περιλαμβάνει 13 είδη με ένα και μοναδικό γένος Ακέντορας (Prunella). Είναι η μόνη ενδημική οικογένεια πτηνών της παλαιοαρκτικής περιοχής που δεν συναντώνται σε καμία άλλη περιοχή του κόσμου.
Πρόκειται για μικρά αποδημητικά πουλιά με εύρωστο σώμα και ράμφος που στην απόληξή του παρουσιάζει μια ελαφριά ανοδική κλίση. Τα τρία μπροστινά τους δάχτυλα ενώνονται στη βάση τους με μια μικρή μεμβράνη και το χρώμα των φτερών τους διαφέρει ανάλογα με το είδος στο οποίο ανήκουν.
Τα περισότερα είδη συνήθως παραμένουν όλο το χρόνο στην περιοχή τους. Μόνο στις πιο ψυχρές περιοχές εγκαταλείπουν τις περιοχές αναπαραγωγής τους το χειμώνα.
Το καλοκαίρι τρέφονται με έντομα, ενώ το χειμώνα συμπληρώνουν τη διατροφή τους με σπόρους και καρπούς. Η φωλιά κατασκευάζεται από το θηλυκό σε πυκνούς θάμνους ή σε τρύπες βράχων και γεννούν συνήθως δύο φορές τον χρόνο 4-6 πράσινα ή γαλάζια αβγά, χωρίς κηλίδες, τα οποία επωάζονται και από τους δύο γονείς.
Τα γνωστότερα είδη τους είναι ο ακέντωρ ο φαιός των Άλπεων Prunella collaris, που φέρει στη ράχη του σκούρες κηλίδες και ζει στις Άλπεις και στα Πυρηναία, και ο ακέντωρ ο μελωδός
Prunella fulvescens, το σώμα του οποίου είναι σκουρόχρωμο και ζει στη βόρεια Ιταλία και στην Ισπανία, όπου συχνά μένει σε όλη τη διάρκεια του χρόνου χωρίς να μεταναστεύει το καλοκαίρι στα ορεινά μέρη.
Άλλα είδη είναι τα
Prunella strophiata, με κόκκινο φτέρωμα στο στήθος,
ο ακέντωρ ο ορεινός Prunella montanella, που απαντά στα βουνά της Σιβηρίας,
ο ακέντωρ ο ποικιλόστικτος Prunella himalayana, που ζει στην Κίνα, και
ο ακέντωρ ο ατροφίας Prunella rubeculoides, που απαντά στα δάση του Θιβέτ.
Θαμνοψάλτης (Prunella Modularis)
Ο θαμνοψάλτης ειναι ενα μικρό στρουθιόμορφο πουλί, το οποίο απαντάται στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας...
Χιονοψάλτης, Alpine Accentor (Prunella collaris)
Συναντάται σε μεγάλα υψόμετρα μεταξύ 1500 και 3000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στα βουνά της κεντρικής και νότιας Ευρώπης και της Ανατολίας, ανατολικά φθάνει μέχρι την Ιαπωνία. Στην Κεντρική Ευρώπη συναντάται στις Άλπεις και στα Καρπάθια σε βραχώδης περιοχές και σε αλπικά λιβάδια.
Λίγο μεγαλύτερος από τον συγγενικό του Θαμνοψάλτη, του μοιάζει αρκετά αλλά είναι φανερά μεγαλύτερος, ο Χιονοψάλτης έχει πιο χαρακτηριστικό χρωματισμό. Εκείνα τα σημεία που ξεχωρίζουν είναι οι μεγάλες κοκκινωπές κηλίδες στα πλαϊνά του σώματος και μια «σαλιάρα» γύρω από το πηγούνι και το λάρυγγα με μαύρα και άσπρα στίγματα. Κατά τα άλλα, ένας γκρι χρωματισμός κυριαρχεί στο κεφάλι, το στήθος και την κοιλιά ενώ η ράχη και οι φτερούγες του είναι καφέ με σκουρόχρωμα στίγματα και γραμμές. Το ράμφος του είναι λεπτό. Η φωνή του Χιονοψάλτη ακούγεται σαν «τσιρριπ» και θυμίζει λίγο κορυδαλλό.
Ο Χιονοψάλτης απαντάται στα περισσότερα από τα μεγάλα βουνά μας, από την Πελοπόννησο ως τη Μακεδονία, καθώς και στα βουνά της Κρήτης και στη Σαμοθράκη. Φωλιάζει πάνω από τα 2.000 μέτρα, σε βραχώδεις πλαγιές με χαμηλή βλάστηση και αραιούς θάμνους. Στην Κρήτη εμφανίζεται πάνω από το όριο των δρυοδασών, από τα 1.400 μέτρα ως τις ψηλότερες κορυφές. Είναι κοινωνικό είδος και σχηματίζει μικρά κοπάδια, ακόμα και την αναπαραγωγική περίοδο, ενώ έχει αναφερθεί και ομαδικό κούρνιασμα σε σπηλιές.
Ενδιαφέρουσα είναι η πολυγαμική αναπαραγωγική συμπεριφορά τους, καθώς τις επικράτειες καταλαμβάνουν ομάδες 3-4 αρσενικών με 3-4 θηλυκά. Τα πουλιά δεν έχουν συγγένεια μεταξύ τους και υπάρχει ένα κυρίαρχο αρσενικό, που είναι συνήθως το μεγαλύτερο σε ηλικία. Τα θηλυκά επιδιώκουν να ζευγαρώσουν με όλα τα αρσενικά, αν και το κυρίαρχο αρσενικό ενδέχεται να τα απωθεί. Έρευνες με ανάλυση γενετικού υλικού έδειξαν ότι τα θηλυκά ανατρέφουν στη φωλιά μόνο τους δικούς τους νεοσσούς, αν και μπορεί να προέρχονται από διαφορετικούς πατέρες. Τα αρσενικά φέρνουν τροφή σε διάφορες φωλιές μέσα στη ομάδα, ανάλογα με το αν έχουν ζευγαρώσει με τα συγκεκριμένα θηλυκά. Το χειμώνα μετακινούνται σε χαμηλότερα υψόμετρα, ενίοτε και αρκετά χαμηλά.
Black-throated Accentor, (Prunella atrogularis)
Συναντάται στην εύκρατη και υποαρκτική Ασία. Είναι μεταναστευτικό είδος και ξεχειμωνιάζει στην Ινδία και σε άλλα μέρη της νότιας Ασίας. Είναι σπάνιος επισκέπτης στην Ευρώπη.
Radde's Accentor (Prunella ocularis)
Συναντάται στην Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Πακιστάν, Ρωσία, Συρία και Τουρκία. Το φυσικό περιβάλλον της είναι εύκρατα λιβάδια.
Yemen Accentor (Prunella fagani)
Είναι ενδημικό είδος και συναντάται στην Υεμένη. Το φυσικό περιβάλλον του είναι τροπικά και υποτροπικά μεγάλα υψόμετρα με θαμνώδεις εκτάσεις. Απειλείται από την απώλεια των ενδιαιτημάτων του.
Japanese Accentor (Prunella rubida)
Συναντάται στην Ιαπωνία και τη Ρωσία. Το φυσικό περιβάλλον της είναι εύκρατα λιβάδια.
Altai Accentor (Prunella himalayana)
Συναντάται στο Αφγανιστάν, Μπουτάν, την Ινδία, το Καζακστάν, Μογγολία, Νεπάλ, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Θιβέτ.
Robin Accentor (Prunella rubeculoides)
Συναντάται στο Μπουτάν, την Κίνα, την Ινδία, το Νεπάλ και το Πακιστάν.
Rufous-breasted Accentor (Prunella strophiata)
Ενδημικό είδος στα Ιμαλάια, το χειμώνα κατεβαίνει σε χαμηλότερες ύψη. Βρίσκεται στο Αφγανιστάν, Μπουτάν, το Θιβέτ, την Ινδία, Μιανμάρ, το Νεπάλ και το Πακιστάν. Φυσικό περιβάλλον του είναι τα εύκρατα δάση.
Siberian Accentor (Prunella montanella)
Συναντάται στα ορεινά δάση της Σιβηρίας από τα Ουράλια μέχρι την χερσόνησο Τσούκτσι. Εχει μήκος από 13 έως 14,5 εκατοστά. Η ίριδα του ματιού είναι ανοιχτό καφέ χρώματος.
Brown Accentor (Prunella fulvescens)
Συναντάται στο Αφγανιστάν, την Κίνα, την Ινδία, το Καζακστάν, Μογγολία, Νεπάλ, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν. Φυσικό περιβάλλον του είναι μεσογειακού τύπου θαμνώδη βλάστηση.
Kozlov's Accentor or Mongolian Accentor (Prunella koslowi)
Συναντάται στην Κίνα και τη Μογγολία.
Maroon-backed Accentor (Prunella immaculata)
Συναντάται στο Μπουτάν, Κίνα, Ινδία, Μιανμάρ και το Νεπάλ. Το φυσικό περιβάλλον του είναι εύκρατα δάση.
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
Η οικογένεια Προυνελίδες (Prunellidae) περιλαμβάνει 13 είδη με ένα και μοναδικό γένος Ακέντορας (Prunella). Είναι η μόνη ενδημική οικογένεια πτηνών της παλαιοαρκτικής περιοχής που δεν συναντώνται σε καμία άλλη περιοχή του κόσμου.
Πρόκειται για μικρά αποδημητικά πουλιά με εύρωστο σώμα και ράμφος που στην απόληξή του παρουσιάζει μια ελαφριά ανοδική κλίση. Τα τρία μπροστινά τους δάχτυλα ενώνονται στη βάση τους με μια μικρή μεμβράνη και το χρώμα των φτερών τους διαφέρει ανάλογα με το είδος στο οποίο ανήκουν.
Τα περισότερα είδη συνήθως παραμένουν όλο το χρόνο στην περιοχή τους. Μόνο στις πιο ψυχρές περιοχές εγκαταλείπουν τις περιοχές αναπαραγωγής τους το χειμώνα.
Το καλοκαίρι τρέφονται με έντομα, ενώ το χειμώνα συμπληρώνουν τη διατροφή τους με σπόρους και καρπούς. Η φωλιά κατασκευάζεται από το θηλυκό σε πυκνούς θάμνους ή σε τρύπες βράχων και γεννούν συνήθως δύο φορές τον χρόνο 4-6 πράσινα ή γαλάζια αβγά, χωρίς κηλίδες, τα οποία επωάζονται και από τους δύο γονείς.
Τα γνωστότερα είδη τους είναι ο ακέντωρ ο φαιός των Άλπεων Prunella collaris, που φέρει στη ράχη του σκούρες κηλίδες και ζει στις Άλπεις και στα Πυρηναία, και ο ακέντωρ ο μελωδός
Prunella fulvescens, το σώμα του οποίου είναι σκουρόχρωμο και ζει στη βόρεια Ιταλία και στην Ισπανία, όπου συχνά μένει σε όλη τη διάρκεια του χρόνου χωρίς να μεταναστεύει το καλοκαίρι στα ορεινά μέρη.
Άλλα είδη είναι τα
Prunella strophiata, με κόκκινο φτέρωμα στο στήθος,
ο ακέντωρ ο ορεινός Prunella montanella, που απαντά στα βουνά της Σιβηρίας,
ο ακέντωρ ο ποικιλόστικτος Prunella himalayana, που ζει στην Κίνα, και
ο ακέντωρ ο ατροφίας Prunella rubeculoides, που απαντά στα δάση του Θιβέτ.
Θαμνοψάλτης (Prunella Modularis)
Ο θαμνοψάλτης ειναι ενα μικρό στρουθιόμορφο πουλί, το οποίο απαντάται στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας...
Χιονοψάλτης, Alpine Accentor (Prunella collaris)
Συναντάται σε μεγάλα υψόμετρα μεταξύ 1500 και 3000 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στα βουνά της κεντρικής και νότιας Ευρώπης και της Ανατολίας, ανατολικά φθάνει μέχρι την Ιαπωνία. Στην Κεντρική Ευρώπη συναντάται στις Άλπεις και στα Καρπάθια σε βραχώδης περιοχές και σε αλπικά λιβάδια.
Λίγο μεγαλύτερος από τον συγγενικό του Θαμνοψάλτη, του μοιάζει αρκετά αλλά είναι φανερά μεγαλύτερος, ο Χιονοψάλτης έχει πιο χαρακτηριστικό χρωματισμό. Εκείνα τα σημεία που ξεχωρίζουν είναι οι μεγάλες κοκκινωπές κηλίδες στα πλαϊνά του σώματος και μια «σαλιάρα» γύρω από το πηγούνι και το λάρυγγα με μαύρα και άσπρα στίγματα. Κατά τα άλλα, ένας γκρι χρωματισμός κυριαρχεί στο κεφάλι, το στήθος και την κοιλιά ενώ η ράχη και οι φτερούγες του είναι καφέ με σκουρόχρωμα στίγματα και γραμμές. Το ράμφος του είναι λεπτό. Η φωνή του Χιονοψάλτη ακούγεται σαν «τσιρριπ» και θυμίζει λίγο κορυδαλλό.
Ο Χιονοψάλτης απαντάται στα περισσότερα από τα μεγάλα βουνά μας, από την Πελοπόννησο ως τη Μακεδονία, καθώς και στα βουνά της Κρήτης και στη Σαμοθράκη. Φωλιάζει πάνω από τα 2.000 μέτρα, σε βραχώδεις πλαγιές με χαμηλή βλάστηση και αραιούς θάμνους. Στην Κρήτη εμφανίζεται πάνω από το όριο των δρυοδασών, από τα 1.400 μέτρα ως τις ψηλότερες κορυφές. Είναι κοινωνικό είδος και σχηματίζει μικρά κοπάδια, ακόμα και την αναπαραγωγική περίοδο, ενώ έχει αναφερθεί και ομαδικό κούρνιασμα σε σπηλιές.
Ενδιαφέρουσα είναι η πολυγαμική αναπαραγωγική συμπεριφορά τους, καθώς τις επικράτειες καταλαμβάνουν ομάδες 3-4 αρσενικών με 3-4 θηλυκά. Τα πουλιά δεν έχουν συγγένεια μεταξύ τους και υπάρχει ένα κυρίαρχο αρσενικό, που είναι συνήθως το μεγαλύτερο σε ηλικία. Τα θηλυκά επιδιώκουν να ζευγαρώσουν με όλα τα αρσενικά, αν και το κυρίαρχο αρσενικό ενδέχεται να τα απωθεί. Έρευνες με ανάλυση γενετικού υλικού έδειξαν ότι τα θηλυκά ανατρέφουν στη φωλιά μόνο τους δικούς τους νεοσσούς, αν και μπορεί να προέρχονται από διαφορετικούς πατέρες. Τα αρσενικά φέρνουν τροφή σε διάφορες φωλιές μέσα στη ομάδα, ανάλογα με το αν έχουν ζευγαρώσει με τα συγκεκριμένα θηλυκά. Το χειμώνα μετακινούνται σε χαμηλότερα υψόμετρα, ενίοτε και αρκετά χαμηλά.
Black-throated Accentor, (Prunella atrogularis)
Συναντάται στην εύκρατη και υποαρκτική Ασία. Είναι μεταναστευτικό είδος και ξεχειμωνιάζει στην Ινδία και σε άλλα μέρη της νότιας Ασίας. Είναι σπάνιος επισκέπτης στην Ευρώπη.
Radde's Accentor (Prunella ocularis)
Συναντάται στην Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Πακιστάν, Ρωσία, Συρία και Τουρκία. Το φυσικό περιβάλλον της είναι εύκρατα λιβάδια.
Yemen Accentor (Prunella fagani)
Είναι ενδημικό είδος και συναντάται στην Υεμένη. Το φυσικό περιβάλλον του είναι τροπικά και υποτροπικά μεγάλα υψόμετρα με θαμνώδεις εκτάσεις. Απειλείται από την απώλεια των ενδιαιτημάτων του.
Japanese Accentor (Prunella rubida)
Συναντάται στην Ιαπωνία και τη Ρωσία. Το φυσικό περιβάλλον της είναι εύκρατα λιβάδια.
Altai Accentor (Prunella himalayana)
Συναντάται στο Αφγανιστάν, Μπουτάν, την Ινδία, το Καζακστάν, Μογγολία, Νεπάλ, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Θιβέτ.
Robin Accentor (Prunella rubeculoides)
Συναντάται στο Μπουτάν, την Κίνα, την Ινδία, το Νεπάλ και το Πακιστάν.
Rufous-breasted Accentor (Prunella strophiata)
Ενδημικό είδος στα Ιμαλάια, το χειμώνα κατεβαίνει σε χαμηλότερες ύψη. Βρίσκεται στο Αφγανιστάν, Μπουτάν, το Θιβέτ, την Ινδία, Μιανμάρ, το Νεπάλ και το Πακιστάν. Φυσικό περιβάλλον του είναι τα εύκρατα δάση.
Siberian Accentor (Prunella montanella)
Συναντάται στα ορεινά δάση της Σιβηρίας από τα Ουράλια μέχρι την χερσόνησο Τσούκτσι. Εχει μήκος από 13 έως 14,5 εκατοστά. Η ίριδα του ματιού είναι ανοιχτό καφέ χρώματος.
Brown Accentor (Prunella fulvescens)
Συναντάται στο Αφγανιστάν, την Κίνα, την Ινδία, το Καζακστάν, Μογγολία, Νεπάλ, Πακιστάν, Ρωσία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν. Φυσικό περιβάλλον του είναι μεσογειακού τύπου θαμνώδη βλάστηση.
Kozlov's Accentor or Mongolian Accentor (Prunella koslowi)
Συναντάται στην Κίνα και τη Μογγολία.
Maroon-backed Accentor (Prunella immaculata)
Συναντάται στο Μπουτάν, Κίνα, Ινδία, Μιανμάρ και το Νεπάλ. Το φυσικό περιβάλλον του είναι εύκρατα δάση.
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
