Κολιμπρί, Kolibris (Trochilidae) 
Κολιμπρί κοινή ονομασία Αποδόμορφων (Apodiformes) πτηνών, της οικογένειας των Τροχιλιδών. Το φτέρωμά τους, συχνά στολισμένο με λοφία και μπούκλες –ιδιαίτερα των αρσενικών–, έχει ζωηρά χρώματα με μεταλλική λάμψη.
Συνήθως το κεφάλι, ο λαιμός και το στήθος έχουν ιριδίζοντα χρώματα.
Το ράμφος τους είναι λεπτό, μυτερό, ίσιο ή ελαφρώς κυρτό.
Η γλώσσα τους –πολύ μακριά, κυλινδρική και δισχιδής– αποτελείται από δύο μέρη και μοιάζει με σωλήνα κατάλληλο να απορροφά το νέκταρ των λουλουδιών, ή να προσλαμβάνει γύρη, μικρές αράχνες και έντομα.
Η καρδιά είναι πολύ μεγάλη σε αναλογία με το σώμα και κτυπά 400 έως 500 φορές ανά λεπτό. Κατά τη διάρκεια του ύπνου πολλά είδη Κολιμπρί μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό τους για εξοικονόμηση ενέργειας.
Αποδόμορφα (Apodiformes) - ✔Κολιμπρί (Trochilidae)
Τα πουλιά αυτά, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους και της ικανότητάς τους να φτεροκοπούν ταχύτατα, αιωρούμενα σε ένα σημείο και παράγοντας βόμβο, θυμίζουν έντομα.
Τα πόδια τους είναι πολύ κοντά, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να περπατήσουν ή να αναρριχηθούν.
Τα Κολιμπρί αποκτούν την τροφή τους πετώντας πάνω από τα άνθη, χωρίς να κάθονται σε αυτά· είναι, μάλιστα, τα μοναδικά πουλιά που μπορούν να πετάξουν προς τα πίσω.
Τα Κολιμπρί φτιάχνουν τη φωλιά τους σε σχήμα μικρού κυπέλλου πάνω στα φυτά, χρησιμοποιώντας λεπτότατα υλικά φυτικής ή ζωικής προέλευσης. Τα μικροσκοπικά αβγά, 1-2 σε κάθε επώαση, έχουν θαμπό άσπρο χρώμα. Οι νεοσσοί τρέφονται με προχωνευμένη τροφή, την οποία εισάγει η μητέρα με το ράμφος της κατευθείαν στο στόμα τους.
Η οικογένεια περιλαμβάνει περισσότερα από 300 είδη μικρόσωμων πουλιών, διάσπαρτα στη Βόρεια και Νότια Αμερική, κυρίως στις τροπικές ζώνες. Τα είδη των βόρειων περιοχών (❶ Archilochus colubris και ❷ Selasphorus rufus) μεταναστεύουν κάθε χρόνο από τις βορειότερες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, όπου φωλιάζουν, στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική, για να διαχειμάσουν.
Το πιο μεγαλόσωμο Κολιμπρί είναι του είδους ❸ Patagona gigas, ιθαγενές των Άνδεων, που έχει διαστάσεις Πετροχελίδονου (Apus apus).
Το πιο μικρόσωμο είδος είναι η ❹ Mellisuga helenae της Κούβας, συνολικού μήκους περίπου 6 εκατοστά και ζυγίζει περίπου 1,8 γραμμάρια. Το φτέρωμα των αρσενικών είναι πράσινου χρώματος και του θηλυκού μπλε-πράσινο. Το χρώμα της κάτω πλευράς είναι ανοικτό γκρι και στα δύο φύλα. Οι άκρες των φτερών της ουράς στα θηλυκά είναι διάστικτες λευκές, ενώ τα αρσενικά είναι αναγνωρίσιμα από το μεταλλικό κόκκινο χρωματισμό της κεφαλής και του λαιμού. Τρέφεται αποκλειστικά με νέκταρ.
Το πιο παράξενο είδος Κολιμπρί, η ❺ Loddigesia mirabilis του βόρειου Περού· το Κολιμπρί αυτό έχει δύο μακριά ουραία νηματόμορφα πτερύγια, τα οποία καταλήγουν σε μια πλατειά ρομβοειδή σπάτουλα από πολύ σκούρα, μαυριδερά φτερά. Η αγγλική τους ονομασία "hummingbird", προέρχεται από το βουητό (στα αγγλικά hum) που κάνουν τα φτερά τους όταν τα κτυπούν γρήγορα. Μπορούν να πετάξουν με ταχύτητα που υπερβαίνει τα 15 μέτρα ανά δευτερόλεπτο.
Ένα εκπληκτικό γνώρισμα του κολιβρίου είναι ο ατρόμητος χαρακτήρας του. Μπορείτε να το δείτε αυτό στην πράξη όταν φαίνεται να αγριεύει προκειμένου να υπερασπιστεί τις περιοχές διατροφής του ή το ζωτικό του χώρο.
Στη Νότια Αμερική δύο βυσσινί κολίβρια (Boisonneaua jardini) όρμησαν θαρραλέα σε έναν αετό που εισέβαλε στην περιοχή στην οποία βρισκόταν η φωλιά τους, δείχνοντας έτσι ότι είναι έτοιμα να τα βάλουν ακόμα και με έναν «Γολιάθ» όταν είναι ανάγκη.
Μερικές φορές, όμως, τα κολίβρια χάνουν τη ζωή τους από άλλους εχθρούς, όπως τα φίδια, οι βάτραχοι, οι ιστοί της αράχνης, τα αγκαθωτά λουλούδια και οι άνθρωποι που τα θέλουν για τη συλλογή τους.
Η αγάπη που τρέφουν τα κολίβρια για τα λουλούδια που επισκέπτονται εξυπηρετεί ένα χρήσιμο σκοπό—τη σταυρωτή επικονίαση. Ωστόσο, ο πόλος έλξης για τα κολίβρια είναι το νέκταρ. Για να τροφοδοτεί την εντυπωσιακή ενεργητικότητά του, το κολίβριο πρέπει να τρώει καθημερινά νέκταρ πλούσιο σε υδατάνθρακες, το οποίο να αντιστοιχεί με το 50 τοις εκατό (άλλοι λένε με το διπλάσιο) του βάρους του. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα σήμαινε κάτι ανάλογο για έναν άνθρωπο;
Ανόμοια με τα περισσότερα πουλιά, τα κολίβρια σπάνια περπατούν. Τρώνε ενώ πετάνε. Εφόσον το μήκος και το σχήμα του ράμφους τους διαφέρουν ανάλογα με το είδος, τα κολίβρια διαλέγουν άνθη που είναι κατάλληλα για το ράμφος τους. Συμπληρώνουν τη διατροφή τους, που αποτελείται κυρίως από νέκταρ, πιάνοντας μύγες και αποσπώντας μελίγκρες από τη βλάστηση. Πώς παίρνει το πουλί το νέκταρ από τα λουλούδια που φιλάει;
Το κολίβριο τρώει με τη γλώσσα του. «Η γλώσσα του κολιβρίου είναι μακριά, λεπτή, διχαλωτή και ελαφρώς τριχωτή στην άκρη· τη χωρίζουν δύο ελικοειδείς εγκοπές, δημιουργώντας μικροσκοπικά αυλάκια μέσω των οποίων ρουφάει το νέκταρ, χάρη στην τριχοειδή έλξη, και κατόπιν το καταπίνει».
Μερικά είδη αυτού του πουλιού στην Κεντρική και στη Νότια Αμερική προσελκύουν την εκλεκτή τους τραγουδώντας. Το κολίβριο του Έλιοτ (Atthis ellioti), που ζει στη Γουατεμάλα, είναι πιο μελωδικό στους χαμηλούς τόνους. Και το τραγούδι του κολιβρίου με τα λευκά αφτιά (Hylocharis leucotis) θυμίζει το «γλυκό ήχο μιας μικρής ασημένιας καμπάνας». Τα περισσότερα, ωστόσο, δεν διακρίνονται για τις ωδικές τους ικανότητες. Απλώς επαναλαμβάνουν ορισμένες μονότονες, μεταλλικές νότες ξανά και ξανά ή άλλες φορές σιγομουρμουρίζουν με το ράμφος τους κλειστό και το περιτραχήλιό τους διογκωμένο.
Μερικά κολίβρια κάνουν θεαματικές ακροβατικές πτήσεις στη διάρκεια της ερωτοτροπίας. Αυτό αληθεύει για το σελασφόρο τον πυρρό, ο οποίος μοιάζει με πύρινη αστραπή που εφορμά κάθετα από μεγάλο ύψος, φτάνει ακριβώς πάνω από το θηλυκό που τον παρακολουθεί και κατόπιν—στην κατάλληλη στιγμή—ανυψώνεται μεμιάς σχηματίζοντας έτσι το αγγλικό γράμμα J. Κάνει ελιγμούς στη βάση του J μέχρις ότου επιστρέψει ξανά στο ψηλότερο σημείο ή απομακρυνθεί πετώντας μαζί με το καινούριο του ταίρι. Στη διάρκεια αυτής της θεαματικής επίδειξης μπορεί να χτυπάει τις φτερούγες του μέχρι και διακόσιες φορές το δευτερόλεπτο!
Η φωλιά του κολιβρίου είναι «μια από τις πιο λεπτεπίλεπτες κατασκευές στον κόσμο». Αυτό το χαριτωμένο σπίτι είχε διάμετρο 4,5 εκατοστά και βάθος περίπου 1 εκατοστό. Οι φωλιές κατασκευάζονται επίσης από λεπτά φτερά πλεγμένα μαζί με ιστούς αράχνης. Μέσα σε αυτήν, το κολίβριο γεννάει δύο ή τρία ολόλευκα αβγά.
Όταν το θηλυκό ταΐζει τα μικρά της, βάζει το ράμφος της βαθιά μέσα στους μικροσκοπικούς λαιμούς τους και εξεμεί την απαιτούμενη τροφή. Συνήθως, έπειτα από τρεις μόνο εβδομάδες, τα μικρά εγκαταλείπουν ενστικτωδώς τη φωλιά μόνα τους, τρέφονται και μεγαλώνουν μέχρις ότου το εσωτερικό τους ρολόι τα κάνει να αρχίσουν το μεγάλο αποδημητικό τους ταξίδι για να βρουν πιο ήπιους χειμώνες.
• Τα κολίβρια είναι η δεύτερη σε μέγεθος οικογένεια πτηνών του Δυτικού Ημισφαιρίου αποτελούμενη από 320 είδη.
• Είναι τα πιο μικροκαμωμένα πουλιά που υπάρχουν: Το κολίβριο του είδους μελιτοφάγος η μικροσκοπική (Mellisuga helenae) έχει μήκος περίπου 6 εκατοστά από την άκρη της ουράς μέχρι την άκρη του ράμφους του
• Το μεγαλύτερο κολίβριο έχει συνολικό μήκος 22 εκατοστά και ζει στο δυτικό μέρος της Νότιας Αμερικής, από τον Ισημερινό μέχρι τη Χιλή.
• Το φυσικό τους περιβάλλον περιλαμβάνει κυρίως την ισημερινή ζώνη της Νότιας Αμερικής, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και σε υψόμετρο που ξεπερνά τα 4.500 μέτρα, και μερικά νησιά της Καραϊβικής και του Ειρηνικού Ωκεανού.
• Τους καλοκαιρινούς μήνες φτάνουν βόρεια ως την Αλάσκα και νότια ως τη Γη του Πυρός.
• Κάποτε σφαγιάστηκαν κατά εκατομμύρια και χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή γυναικείων καπέλων στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα την πιθανή εξαφάνιση κάποιων ειδών.
Κολιμπρί κοινή ονομασία Αποδόμορφων (Apodiformes) πτηνών, της οικογένειας των Τροχιλιδών. Το φτέρωμά τους, συχνά στολισμένο με λοφία και μπούκλες –ιδιαίτερα των αρσενικών–, έχει ζωηρά χρώματα με μεταλλική λάμψη.
Συνήθως το κεφάλι, ο λαιμός και το στήθος έχουν ιριδίζοντα χρώματα.
Το ράμφος τους είναι λεπτό, μυτερό, ίσιο ή ελαφρώς κυρτό.
Η γλώσσα τους –πολύ μακριά, κυλινδρική και δισχιδής– αποτελείται από δύο μέρη και μοιάζει με σωλήνα κατάλληλο να απορροφά το νέκταρ των λουλουδιών, ή να προσλαμβάνει γύρη, μικρές αράχνες και έντομα.
Η καρδιά είναι πολύ μεγάλη σε αναλογία με το σώμα και κτυπά 400 έως 500 φορές ανά λεπτό. Κατά τη διάρκεια του ύπνου πολλά είδη Κολιμπρί μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό τους για εξοικονόμηση ενέργειας.
Αποδόμορφα (Apodiformes) - ✔Κολιμπρί (Trochilidae)
❶ Archilochus
❷ Selasphorus rufus
❸ Patagona gigas
❹ Mellisuga helenae
❺ Loddigesia mirabilis
❶ Archilochus colubris ❷ Selasphorus rufus ❸ Patagona gigas ❹ Mellisuga helenae ❺ Loddigesia mirabilis
Τα πουλιά αυτά, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους και της ικανότητάς τους να φτεροκοπούν ταχύτατα, αιωρούμενα σε ένα σημείο και παράγοντας βόμβο, θυμίζουν έντομα.
Τα πόδια τους είναι πολύ κοντά, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να περπατήσουν ή να αναρριχηθούν.
Τα Κολιμπρί αποκτούν την τροφή τους πετώντας πάνω από τα άνθη, χωρίς να κάθονται σε αυτά· είναι, μάλιστα, τα μοναδικά πουλιά που μπορούν να πετάξουν προς τα πίσω.
Τα Κολιμπρί φτιάχνουν τη φωλιά τους σε σχήμα μικρού κυπέλλου πάνω στα φυτά, χρησιμοποιώντας λεπτότατα υλικά φυτικής ή ζωικής προέλευσης. Τα μικροσκοπικά αβγά, 1-2 σε κάθε επώαση, έχουν θαμπό άσπρο χρώμα. Οι νεοσσοί τρέφονται με προχωνευμένη τροφή, την οποία εισάγει η μητέρα με το ράμφος της κατευθείαν στο στόμα τους.
Η οικογένεια περιλαμβάνει περισσότερα από 300 είδη μικρόσωμων πουλιών, διάσπαρτα στη Βόρεια και Νότια Αμερική, κυρίως στις τροπικές ζώνες. Τα είδη των βόρειων περιοχών (❶ Archilochus colubris και ❷ Selasphorus rufus) μεταναστεύουν κάθε χρόνο από τις βορειότερες περιοχές της Βόρειας Αμερικής, όπου φωλιάζουν, στο Μεξικό και στην Κεντρική Αμερική, για να διαχειμάσουν.
Το πιο μεγαλόσωμο Κολιμπρί είναι του είδους ❸ Patagona gigas, ιθαγενές των Άνδεων, που έχει διαστάσεις Πετροχελίδονου (Apus apus).
Το πιο μικρόσωμο είδος είναι η ❹ Mellisuga helenae της Κούβας, συνολικού μήκους περίπου 6 εκατοστά και ζυγίζει περίπου 1,8 γραμμάρια. Το φτέρωμα των αρσενικών είναι πράσινου χρώματος και του θηλυκού μπλε-πράσινο. Το χρώμα της κάτω πλευράς είναι ανοικτό γκρι και στα δύο φύλα. Οι άκρες των φτερών της ουράς στα θηλυκά είναι διάστικτες λευκές, ενώ τα αρσενικά είναι αναγνωρίσιμα από το μεταλλικό κόκκινο χρωματισμό της κεφαλής και του λαιμού. Τρέφεται αποκλειστικά με νέκταρ.
Το πιο παράξενο είδος Κολιμπρί, η ❺ Loddigesia mirabilis του βόρειου Περού· το Κολιμπρί αυτό έχει δύο μακριά ουραία νηματόμορφα πτερύγια, τα οποία καταλήγουν σε μια πλατειά ρομβοειδή σπάτουλα από πολύ σκούρα, μαυριδερά φτερά. Η αγγλική τους ονομασία "hummingbird", προέρχεται από το βουητό (στα αγγλικά hum) που κάνουν τα φτερά τους όταν τα κτυπούν γρήγορα. Μπορούν να πετάξουν με ταχύτητα που υπερβαίνει τα 15 μέτρα ανά δευτερόλεπτο.
Ένα εκπληκτικό γνώρισμα του κολιβρίου είναι ο ατρόμητος χαρακτήρας του. Μπορείτε να το δείτε αυτό στην πράξη όταν φαίνεται να αγριεύει προκειμένου να υπερασπιστεί τις περιοχές διατροφής του ή το ζωτικό του χώρο.
Στη Νότια Αμερική δύο βυσσινί κολίβρια (Boisonneaua jardini) όρμησαν θαρραλέα σε έναν αετό που εισέβαλε στην περιοχή στην οποία βρισκόταν η φωλιά τους, δείχνοντας έτσι ότι είναι έτοιμα να τα βάλουν ακόμα και με έναν «Γολιάθ» όταν είναι ανάγκη.
Μερικές φορές, όμως, τα κολίβρια χάνουν τη ζωή τους από άλλους εχθρούς, όπως τα φίδια, οι βάτραχοι, οι ιστοί της αράχνης, τα αγκαθωτά λουλούδια και οι άνθρωποι που τα θέλουν για τη συλλογή τους.
Η αγάπη που τρέφουν τα κολίβρια για τα λουλούδια που επισκέπτονται εξυπηρετεί ένα χρήσιμο σκοπό—τη σταυρωτή επικονίαση. Ωστόσο, ο πόλος έλξης για τα κολίβρια είναι το νέκταρ. Για να τροφοδοτεί την εντυπωσιακή ενεργητικότητά του, το κολίβριο πρέπει να τρώει καθημερινά νέκταρ πλούσιο σε υδατάνθρακες, το οποίο να αντιστοιχεί με το 50 τοις εκατό (άλλοι λένε με το διπλάσιο) του βάρους του. Μπορείτε να φανταστείτε τι θα σήμαινε κάτι ανάλογο για έναν άνθρωπο;
Ανόμοια με τα περισσότερα πουλιά, τα κολίβρια σπάνια περπατούν. Τρώνε ενώ πετάνε. Εφόσον το μήκος και το σχήμα του ράμφους τους διαφέρουν ανάλογα με το είδος, τα κολίβρια διαλέγουν άνθη που είναι κατάλληλα για το ράμφος τους. Συμπληρώνουν τη διατροφή τους, που αποτελείται κυρίως από νέκταρ, πιάνοντας μύγες και αποσπώντας μελίγκρες από τη βλάστηση. Πώς παίρνει το πουλί το νέκταρ από τα λουλούδια που φιλάει;
Το κολίβριο τρώει με τη γλώσσα του. «Η γλώσσα του κολιβρίου είναι μακριά, λεπτή, διχαλωτή και ελαφρώς τριχωτή στην άκρη· τη χωρίζουν δύο ελικοειδείς εγκοπές, δημιουργώντας μικροσκοπικά αυλάκια μέσω των οποίων ρουφάει το νέκταρ, χάρη στην τριχοειδή έλξη, και κατόπιν το καταπίνει».
Μερικά είδη αυτού του πουλιού στην Κεντρική και στη Νότια Αμερική προσελκύουν την εκλεκτή τους τραγουδώντας. Το κολίβριο του Έλιοτ (Atthis ellioti), που ζει στη Γουατεμάλα, είναι πιο μελωδικό στους χαμηλούς τόνους. Και το τραγούδι του κολιβρίου με τα λευκά αφτιά (Hylocharis leucotis) θυμίζει το «γλυκό ήχο μιας μικρής ασημένιας καμπάνας». Τα περισσότερα, ωστόσο, δεν διακρίνονται για τις ωδικές τους ικανότητες. Απλώς επαναλαμβάνουν ορισμένες μονότονες, μεταλλικές νότες ξανά και ξανά ή άλλες φορές σιγομουρμουρίζουν με το ράμφος τους κλειστό και το περιτραχήλιό τους διογκωμένο.
Μερικά κολίβρια κάνουν θεαματικές ακροβατικές πτήσεις στη διάρκεια της ερωτοτροπίας. Αυτό αληθεύει για το σελασφόρο τον πυρρό, ο οποίος μοιάζει με πύρινη αστραπή που εφορμά κάθετα από μεγάλο ύψος, φτάνει ακριβώς πάνω από το θηλυκό που τον παρακολουθεί και κατόπιν—στην κατάλληλη στιγμή—ανυψώνεται μεμιάς σχηματίζοντας έτσι το αγγλικό γράμμα J. Κάνει ελιγμούς στη βάση του J μέχρις ότου επιστρέψει ξανά στο ψηλότερο σημείο ή απομακρυνθεί πετώντας μαζί με το καινούριο του ταίρι. Στη διάρκεια αυτής της θεαματικής επίδειξης μπορεί να χτυπάει τις φτερούγες του μέχρι και διακόσιες φορές το δευτερόλεπτο!
Η φωλιά του κολιβρίου είναι «μια από τις πιο λεπτεπίλεπτες κατασκευές στον κόσμο». Αυτό το χαριτωμένο σπίτι είχε διάμετρο 4,5 εκατοστά και βάθος περίπου 1 εκατοστό. Οι φωλιές κατασκευάζονται επίσης από λεπτά φτερά πλεγμένα μαζί με ιστούς αράχνης. Μέσα σε αυτήν, το κολίβριο γεννάει δύο ή τρία ολόλευκα αβγά.
Όταν το θηλυκό ταΐζει τα μικρά της, βάζει το ράμφος της βαθιά μέσα στους μικροσκοπικούς λαιμούς τους και εξεμεί την απαιτούμενη τροφή. Συνήθως, έπειτα από τρεις μόνο εβδομάδες, τα μικρά εγκαταλείπουν ενστικτωδώς τη φωλιά μόνα τους, τρέφονται και μεγαλώνουν μέχρις ότου το εσωτερικό τους ρολόι τα κάνει να αρχίσουν το μεγάλο αποδημητικό τους ταξίδι για να βρουν πιο ήπιους χειμώνες.
• Τα κολίβρια είναι η δεύτερη σε μέγεθος οικογένεια πτηνών του Δυτικού Ημισφαιρίου αποτελούμενη από 320 είδη.
• Είναι τα πιο μικροκαμωμένα πουλιά που υπάρχουν: Το κολίβριο του είδους μελιτοφάγος η μικροσκοπική (Mellisuga helenae) έχει μήκος περίπου 6 εκατοστά από την άκρη της ουράς μέχρι την άκρη του ράμφους του
• Το μεγαλύτερο κολίβριο έχει συνολικό μήκος 22 εκατοστά και ζει στο δυτικό μέρος της Νότιας Αμερικής, από τον Ισημερινό μέχρι τη Χιλή.
• Το φυσικό τους περιβάλλον περιλαμβάνει κυρίως την ισημερινή ζώνη της Νότιας Αμερικής, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και σε υψόμετρο που ξεπερνά τα 4.500 μέτρα, και μερικά νησιά της Καραϊβικής και του Ειρηνικού Ωκεανού.
• Τους καλοκαιρινούς μήνες φτάνουν βόρεια ως την Αλάσκα και νότια ως τη Γη του Πυρός.
• Κάποτε σφαγιάστηκαν κατά εκατομμύρια και χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή γυναικείων καπέλων στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα την πιθανή εξαφάνιση κάποιων ειδών.
