Κακάπο, Γλαύκοψ η αβρόπτιλος (Strigops habroptilus) 
Το κακάπο είναι είδος παπαγάλου εγγενής στη Νέα Ζηλανδία. Είναι το μοναδικό είδος της υποοικογένειας στριγκοπίνες (strigopinae). Είναι νυκτόβιος παπαγάλος και αποκλειστικά φυτοφάγος. Είναι ο μοναδικός παπαγάλος που δεν πετά.
Έχει πράσινο φτέρωμα με μαύρες λωρίδες, κυρίως στο πίσω μέρος. Το κάτω μέρος του σώματος, ο λαιμός και το πρόσωπο είναι πράσινο-κίτρινα.
Το φτέρωμα είναι ασυνήθιστα μαλακό, όπως μαρτυρεί και το δεύτερο συνθετικό του αρχαίο ελληνικού επιστημονικού ονόματος
αβρόπτιλον habroptila (αβρό "απαλό, μαλακό" και πτίλον λέγεται κυρίως ἐπὶ τῶν μαλακῶν χνουδωτῶν πτερῶν, τῶν φυομένων ὑπὸ τὰ μεγάλα καὶ σκληρά πτερά, κοινῶς πούπουλα, (πτίλα· πτερὰ ἁπαλὰ Ἡσύχ., Σουΐδ., Φώτ.).
Το πρόσωπο περιβάλλεται από φτερά, επίσης χαρακτηριστικό των κουκουβάγιων. Αυτό εξηγεί την επιστημονική ονομασία Strigops (αρχαία ελληνική strix "στριξ, κουκουβάγια", και ops "ὤψ, πρόσωπο") σε συνάθροιση με την νυκτόβια δραστηριότητά του.
Είναι από τους μεγαλύτερους παπαγάλους, τα ενήλικα αρσενικά φτάνουν έως 60 εκατοστά και ζυγίζουν από 3 έως 4 κιλά. Οι φτερούγες είναι σχετικά μικρές και το στέρνο τους είναι επίπεδο, δεν έχουν δηλαδή τη χαρακτηριστική απόφυση (τρόπιδα) πάνω στην οποία προσφύονται οι ισχυροί πτητικοί μύες. Η θωρακική ζώνη δεν διαθέτει κλειδοαποφύσεις και οι πλευρές δεν έχουν τις αγκιστροειδείς αποφύσεις, που καθώς συνδέονται, ενισχύουν τη στερεότητα και την ελαστικότητα του θωρακικού κλωβού των πτηνών που διαθέτουν τρόπιδα.
Χρησιμοποιούν τις φτερούγες για εξισορρόπηση και για να επιβραδύνουν την πτώση τους όταν πηδούν από τα δέντρα. Τα πόδια είναι μεγάλα και, όπως όλοι οι παπαγάλοι, έχουν ζυγοδάχτυλο σχηματισμό των δαχτύλων, από τα οποία τα δύο διευθύνονται προς τα εμπρός και τα δύο προς τα πίσω. Αυτό τους επιτρέπει, σε συνδυασμό με τα γαμψά νύχια, να πιάνονται από τα κλαδιά των δέντρων και να αναρριχώνται με ευκολία.
Οι κακάπος είναι νυχτόβια πουλιά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ξεκουράζονται ή κοιμούνται στα δέντρα ή στο έδαφος. Τη νύχτα περιφέρονται στο έδαφος. Δεν μπορούν να πετάξουν, αλλά είναι άριστοι αναρριχητές, σκαρφαλώνουν με μεγάλη ευκολία στις κορυφές των ψηλότερων δέντρων. Έχει παρατηρηθεί πως γλιστράνε από μεγάλα ύψη "σαν αλεξίπτωτο", απλώνοντας τα φτερά τους και επιβραδύνοντας έτσι την πτώση τους. Επίσης είναι άριστοι δρομείς, μπορούν να καλύψουν αρκετά χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια μιας νύχτας και να ανέβουν εκατοντάδες μέτρα σε περιοχές με υψόμετρο. Μπορούν επίσης να τρέξουν με σταθερό ρυθμό, αλλά δεν μπορούν να διατηρήσουν υψηλή ταχύτητα για μεγάλες αποστάσεις.
Ενδιαίτημα
Ζούσαν και στα δύο κύρια νησιά της Νέας Ζηλανδίας, ωστόσο για λόγους προστασίας όλοι οι κακάπο, η ύπαρξη των οποίων είναι γνωστή, έχουν μεταφερθεί σε δύο μικρά νησιά: το νησί Anchor (Pukenui, στη γλώσσα των Μαορί) και του νησιού Codfish (Whenua Hou).
Διατροφή
Κυρίως είναι φυτοφάγα πτηνά, τρέφονται με σπόρους, φρούτα, γύρη, ακόμη και με τους χυμούς των δέντρων. Ιδιαίτερα προτιμούν τους καρπούς του δέντρου Dacrydium cupressinum, τα φύλλα κρατούνται με το ένα πόδι και με το ράμφος παίρνει τα θρεπτικά μέρη, έτσι ώστε παραμένουν μόνο τα σκληρά ινώδη φύλλα. Τα υπολείμματα τέτοιων φύλλων αποτελούν σαφή ένδειξη της παρουσίας του κακάπου.
Έχει επίσης παρατηρηθεί να τρώει έντομα και άλλα ασπόνδυλα.
Αναπαραγωγή
Ο κακάπος έχει μια ιδιαίτερη συμπεριφορά ζευγαρώματος που δεν μοιάζει με κανένα άλλο είδος παπαγάλου. Τα αρσενικά συγκεντρώνονται σε ένα ξέφωτο, και ανταγωνίζονται για την εύνοια των θηλυκών. Τα θηλυκά που εμφανίζονται στο ξέφωτο παρατηρούν τα αρσενικά και επιλέγουν το κατάλληλο αρσενικό για να ζευγαρώσουν.
Είναι η περίοδος που επικρατεί ένας πολύ δυνατός ανταγωνισμός μεταξύ των αρσενικών των γύρω περιοχών. Εκεί ξεκινάει μια αντιπαράθεση ανάμεσα στα αρσενικά, όπου αγωνίζονται με κίνηση των φτερών, χτύπημα ποδιών, ράμφη απειλητικά, ανυψωμένα νύχια και με δυνατές κραυγές και βουητό και αρχίζει μεταξύ τους μία μάχη μέχρι να επικρατήσει το πιο ισχυρό πουλί. Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των αρσενικών καταλήγουν συχνά σε τραυματισμούς.
Μετά το ζευγάρωμα, τα θηλυκά επιστρέφουν στις περιοχές τους για να γεννήσουν τα αυγά τους και να αναθρέψουν τους νεοσσούς που θα εκκολαφθούν. Τα αρσενικά συνεχίζουν τις ερωτικές κλήσεις τους για να προσελκύσουν περισσότερα θηλυκά που είναι πρόθυμα να ζευγαρώσουν.
Τα θηλυκά γεννούν από 1 έως 4 αυγά ανά περίοδο αναπαραγωγής. Κατασκευάζουν τη φωλιά τους στη γη ανάμεσα στα χόρτα ή σε τρύπες δέντρων. Τα θηλυκά επωάζουν τα αυγά μόνα τους, τη νύχτα διακόπτουν την επώαση, πρός αναζήτηση τροφής με αποτέλεσμα τα αυγά να είναι εκτιθέμενα στον κίνδυνο αρπαγής από αρπακτικά ζώα, ή στην υποθερμία.
Οι νεοσσοί εκκολάπτονται μετά από περίπου 30 ημέρες. Φθάνουν στην πλήρη ανάπτυξη μετά από περίπου δέκα έως δώδεκα εβδομάδες. Το θηλυκό συνεχίζει να ταΐζει περιστασιακά, τα νεαρά πουλιά μέχρι την ηλικία των έξι μηνών.
Τα αρσενικά ωριμάζουν σεξουαλικά στην ηλικία των 5 ετών. Τα θηλυκά ζευγαρώνουν από την ηλικία των 9 έως 10 ετών.
Κατάσταση πληθυσμού
Είναι άκρως απειλούμενο είδος. Το 1994 ο πληθυσμός του έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο, 47 εναπομείναντα πουλιά. Έκτοτε, ο πληθυσμός του αυξήθηκε αργά αλλά σταθερά λόγω των εντατικών προσπαθειών για τη διάσωσή του. Έτσι στα μέσα του 2019 ο συνολικός πληθυσμός του αριθμούσε 200 κακάπο περίπου. Για λόγους προστασίας όλοι οι κακάπο, η ύπαρξη των οποίων είναι γνωστή, έχουν μεταφερθεί σε δύο μικρά νησιά: το νησί Anchor (Pukenui, στη γλώσσα των Μαορί) και του νησιού Codfish (Whenua Hou).
Διάφορα
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
Το κακάπο είναι είδος παπαγάλου εγγενής στη Νέα Ζηλανδία. Είναι το μοναδικό είδος της υποοικογένειας στριγκοπίνες (strigopinae). Είναι νυκτόβιος παπαγάλος και αποκλειστικά φυτοφάγος. Είναι ο μοναδικός παπαγάλος που δεν πετά.
Έχει πράσινο φτέρωμα με μαύρες λωρίδες, κυρίως στο πίσω μέρος. Το κάτω μέρος του σώματος, ο λαιμός και το πρόσωπο είναι πράσινο-κίτρινα.
Το φτέρωμα είναι ασυνήθιστα μαλακό, όπως μαρτυρεί και το δεύτερο συνθετικό του αρχαίο ελληνικού επιστημονικού ονόματος
αβρόπτιλον habroptila (αβρό "απαλό, μαλακό" και πτίλον λέγεται κυρίως ἐπὶ τῶν μαλακῶν χνουδωτῶν πτερῶν, τῶν φυομένων ὑπὸ τὰ μεγάλα καὶ σκληρά πτερά, κοινῶς πούπουλα, (πτίλα· πτερὰ ἁπαλὰ Ἡσύχ., Σουΐδ., Φώτ.).
Το πρόσωπο περιβάλλεται από φτερά, επίσης χαρακτηριστικό των κουκουβάγιων. Αυτό εξηγεί την επιστημονική ονομασία Strigops (αρχαία ελληνική strix "στριξ, κουκουβάγια", και ops "ὤψ, πρόσωπο") σε συνάθροιση με την νυκτόβια δραστηριότητά του.
Είναι από τους μεγαλύτερους παπαγάλους, τα ενήλικα αρσενικά φτάνουν έως 60 εκατοστά και ζυγίζουν από 3 έως 4 κιλά. Οι φτερούγες είναι σχετικά μικρές και το στέρνο τους είναι επίπεδο, δεν έχουν δηλαδή τη χαρακτηριστική απόφυση (τρόπιδα) πάνω στην οποία προσφύονται οι ισχυροί πτητικοί μύες. Η θωρακική ζώνη δεν διαθέτει κλειδοαποφύσεις και οι πλευρές δεν έχουν τις αγκιστροειδείς αποφύσεις, που καθώς συνδέονται, ενισχύουν τη στερεότητα και την ελαστικότητα του θωρακικού κλωβού των πτηνών που διαθέτουν τρόπιδα.
Χρησιμοποιούν τις φτερούγες για εξισορρόπηση και για να επιβραδύνουν την πτώση τους όταν πηδούν από τα δέντρα. Τα πόδια είναι μεγάλα και, όπως όλοι οι παπαγάλοι, έχουν ζυγοδάχτυλο σχηματισμό των δαχτύλων, από τα οποία τα δύο διευθύνονται προς τα εμπρός και τα δύο προς τα πίσω. Αυτό τους επιτρέπει, σε συνδυασμό με τα γαμψά νύχια, να πιάνονται από τα κλαδιά των δέντρων και να αναρριχώνται με ευκολία.
Οι κακάπος είναι νυχτόβια πουλιά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ξεκουράζονται ή κοιμούνται στα δέντρα ή στο έδαφος. Τη νύχτα περιφέρονται στο έδαφος. Δεν μπορούν να πετάξουν, αλλά είναι άριστοι αναρριχητές, σκαρφαλώνουν με μεγάλη ευκολία στις κορυφές των ψηλότερων δέντρων. Έχει παρατηρηθεί πως γλιστράνε από μεγάλα ύψη "σαν αλεξίπτωτο", απλώνοντας τα φτερά τους και επιβραδύνοντας έτσι την πτώση τους. Επίσης είναι άριστοι δρομείς, μπορούν να καλύψουν αρκετά χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια μιας νύχτας και να ανέβουν εκατοντάδες μέτρα σε περιοχές με υψόμετρο. Μπορούν επίσης να τρέξουν με σταθερό ρυθμό, αλλά δεν μπορούν να διατηρήσουν υψηλή ταχύτητα για μεγάλες αποστάσεις.
Ενδιαίτημα
Ζούσαν και στα δύο κύρια νησιά της Νέας Ζηλανδίας, ωστόσο για λόγους προστασίας όλοι οι κακάπο, η ύπαρξη των οποίων είναι γνωστή, έχουν μεταφερθεί σε δύο μικρά νησιά: το νησί Anchor (Pukenui, στη γλώσσα των Μαορί) και του νησιού Codfish (Whenua Hou).
Διατροφή
Κυρίως είναι φυτοφάγα πτηνά, τρέφονται με σπόρους, φρούτα, γύρη, ακόμη και με τους χυμούς των δέντρων. Ιδιαίτερα προτιμούν τους καρπούς του δέντρου Dacrydium cupressinum, τα φύλλα κρατούνται με το ένα πόδι και με το ράμφος παίρνει τα θρεπτικά μέρη, έτσι ώστε παραμένουν μόνο τα σκληρά ινώδη φύλλα. Τα υπολείμματα τέτοιων φύλλων αποτελούν σαφή ένδειξη της παρουσίας του κακάπου.
Έχει επίσης παρατηρηθεί να τρώει έντομα και άλλα ασπόνδυλα.
Αναπαραγωγή
Ο κακάπος έχει μια ιδιαίτερη συμπεριφορά ζευγαρώματος που δεν μοιάζει με κανένα άλλο είδος παπαγάλου. Τα αρσενικά συγκεντρώνονται σε ένα ξέφωτο, και ανταγωνίζονται για την εύνοια των θηλυκών. Τα θηλυκά που εμφανίζονται στο ξέφωτο παρατηρούν τα αρσενικά και επιλέγουν το κατάλληλο αρσενικό για να ζευγαρώσουν.
Είναι η περίοδος που επικρατεί ένας πολύ δυνατός ανταγωνισμός μεταξύ των αρσενικών των γύρω περιοχών. Εκεί ξεκινάει μια αντιπαράθεση ανάμεσα στα αρσενικά, όπου αγωνίζονται με κίνηση των φτερών, χτύπημα ποδιών, ράμφη απειλητικά, ανυψωμένα νύχια και με δυνατές κραυγές και βουητό και αρχίζει μεταξύ τους μία μάχη μέχρι να επικρατήσει το πιο ισχυρό πουλί. Οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των αρσενικών καταλήγουν συχνά σε τραυματισμούς.
Μετά το ζευγάρωμα, τα θηλυκά επιστρέφουν στις περιοχές τους για να γεννήσουν τα αυγά τους και να αναθρέψουν τους νεοσσούς που θα εκκολαφθούν. Τα αρσενικά συνεχίζουν τις ερωτικές κλήσεις τους για να προσελκύσουν περισσότερα θηλυκά που είναι πρόθυμα να ζευγαρώσουν.
Τα θηλυκά γεννούν από 1 έως 4 αυγά ανά περίοδο αναπαραγωγής. Κατασκευάζουν τη φωλιά τους στη γη ανάμεσα στα χόρτα ή σε τρύπες δέντρων. Τα θηλυκά επωάζουν τα αυγά μόνα τους, τη νύχτα διακόπτουν την επώαση, πρός αναζήτηση τροφής με αποτέλεσμα τα αυγά να είναι εκτιθέμενα στον κίνδυνο αρπαγής από αρπακτικά ζώα, ή στην υποθερμία.
Οι νεοσσοί εκκολάπτονται μετά από περίπου 30 ημέρες. Φθάνουν στην πλήρη ανάπτυξη μετά από περίπου δέκα έως δώδεκα εβδομάδες. Το θηλυκό συνεχίζει να ταΐζει περιστασιακά, τα νεαρά πουλιά μέχρι την ηλικία των έξι μηνών.
Τα αρσενικά ωριμάζουν σεξουαλικά στην ηλικία των 5 ετών. Τα θηλυκά ζευγαρώνουν από την ηλικία των 9 έως 10 ετών.
Κατάσταση πληθυσμού
Είναι άκρως απειλούμενο είδος. Το 1994 ο πληθυσμός του έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο, 47 εναπομείναντα πουλιά. Έκτοτε, ο πληθυσμός του αυξήθηκε αργά αλλά σταθερά λόγω των εντατικών προσπαθειών για τη διάσωσή του. Έτσι στα μέσα του 2019 ο συνολικός πληθυσμός του αριθμούσε 200 κακάπο περίπου. Για λόγους προστασίας όλοι οι κακάπο, η ύπαρξη των οποίων είναι γνωστή, έχουν μεταφερθεί σε δύο μικρά νησιά: το νησί Anchor (Pukenui, στη γλώσσα των Μαορί) και του νησιού Codfish (Whenua Hou).
Διάφορα
✔Ένα από τα πιο ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του κακάπου είναι η δυνατή αλλά ευχάριστη μυρωδιά τους, η οποία μοιάζει με τη μυρωδιά των λουλουδιών και του μελιού ή του κεριού των μελισσών.
✔Όπως πολλά άλλα είδη της Νέας Ζηλανδίας που δεν μπορούν να πετάξουν, δεν έχει αναπτύξει ιδιαίτερη συμπεριφορά εναντίον των εδαφόβιων αρπακτικών, καθώς δεν υπήρχαν αρχικά τέτοια στη Νέα Ζηλανδία! Όταν ο κακάπος αισθάνεται απειλή, ακινητοποιείται και στηρίζεται μόνο στην κάλυψη που του παρέχει το φτέρωμα για να προστατευθεί από τους εχθρούς του. Αυτή η συμπεριφορά αποτελεί την κατάλληλη προστασία έναντι των αετών που ήταν προηγουμένως οι μόνοι εχθροί του, αλλά δεν τους προστατεύει από τα αρπακτικά που εισήγαγαν οι άνθρωποι, σκυλιά, γάτες, αρουραίους, τα οποία κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούν την αίσθηση της όσφρησης όταν ψάχνουν για τροφή.
✔Οι κακάπος δεν ζευγαρώνουν κάθε χρόνο. Αναπαράγονται μόνο εάν υπάρχει αρκετή τροφή του δέντρου Dacrydium cupressinum. Το Dacrydium cupressinum καρποφορεί κάθε τρία έως πέντε χρόνια. Κατά συνέπεια, σε δάση όπου κυριαρχεί το δέντρο Dacrydium cupressinum, όπως στο νησί Codfish Island η αναπαραγωγή του είναι ακανόνιστη.
✔Σε αντίθεση με άλλα πουλιά, ο κακάπος μπορεί να αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες λίπους.
Κείμενο: Ζιάκας Ηλίας
Ετικέτες:
Ψιττακομόρφα
Ευχαριστούμε που διαβάσατε την ανάρτηση Κακάπο
