Σπιζαετός - Ορνιθοπανίδα Σπιζαετός

Σπιζαετός

Σπιζαετός, Ιερακαετός ο ταινιωτός (Aquila fasciata), (παλιότερα Hieraaetus fasciatus) Σπιζαετός
Είναι επιδημητικό είδος. Ο συνολικός πληθυσμός στην Ελλάδα εκτιμάται σε 100-120 ζευγάρια που κατανέμονται στα νησιά του Αιγαίου, την Ήπειρο, την Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο ενώ είναι σπάνιος στη βόρεια Ελλάδα. Οι επικράτειες του βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο (300-500μ.) στις παρυφές των μεγάλων ορεινών όγκων συνήθως σε μικρά φαράγγια. Φωλιάζει στην άκρη των βράχων σε πεζούλες. Είναι είδος σπάνιο, με ακανόνιστη κατανομή στη Μεσόγειο. Ο πληθυσμός του στη Ευρώπη, που υπολογίζεται σε λιγότερο από 1000 ζευγάρια, έχει υποστεί δραστική μείωση. Ειδικότερα για τη δεκαετία 1980-90, η μείωση έχει υπολογιστεί σε 25% στην Ισπανία, όπου και βρίσκεται το 75% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού.

Ιερακόμορφα | Αετίδαι, (Accipitridae) | Αετίδαι, (Aquila)



Αρσενικός Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus)



Θηλυκός Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus)



Μεσαίου μεγέθους ευκίνητος αετός, έχει μήκος 65-72 εκατοστά και άνοιγμα φτερούγων 150 -180 εκ. Ο ενήλικος ξεχωρίζει εύκολα, όταν πετάει, από το ανοιχτόχρωμο κάτω μέρος του σώματος και τις σκοτεινόχρωμες στενές και μακριές φτερούγες. Από πιο κοντά είναι πολύ χαρακτηριστικές οι σκούρες πιτσιλιές πάνω από το λευκό στήθος. Το ανήλικο είναι ξανθοκάστανο στο κάτω μέρος.
Στην Κρήτη και σε ορισμένα νησιά είναι γνωστός ως Φιλάδελφος, ίσως επειδή απαντά πάντοτε σε ζεύγη. Ο πληθυσμός του έχει μειωθεί πολύ στη χώρα μας και υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνάει πλέον τα 60 ζευγάρια.
Ενδιαίτημα
Ζει γενικά σε ζεστά και ξηρά μέρη, από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.500 μέτρα ή και ψηλότερα, και σε μέρη όπου υπάρχει ανοιχτός χώρος για να κυνηγάει. Όπως και όλα τα άλλα αρπακτικά, δεν προξενεί ζημιές στους πληθυσμούς των ειδών που αποτελούν την τροφή του γιατί συλλαμβάνει τα πιο αδύνατα και άρρωστα άτομα, εξυγιαίνοντας έτσι τον πληθυσμό τους. Εξάλλου, ένα ζευγάρι ζει σε μια περιοχή τουλάχιστον 30-40 τ. χλμ. την οποία υπερασπίζεται από κάθε παρείσακτο, ακόμα και από τα ίδια τα μικρά του, όταν αυτά μεγαλώσουν.
Η φωνή του Σπιζαετού είναι ένα κακαριστό «κάι, κάι-κι, κι, κι». Μέχρι τα μέσα του αιώνα μας ο Σπιζαετός φώλιαζε ακόμα και στην Αττική αλλά είναι αμφίβολο εάν εξακολουθεί να φωλιάζει στον Ταΰγετο και στον Έβρο, όπως παλιά. Σήμερα αναπαράγεται σε λίγες περιοχές της Στερεάς και της Πελοποννήσου, στην Κρήτη και το Αιγαίο ( Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Σάμος, Χίος κ.τ.λ.) ενώ σπανίζουν oι φωλιές του στη βόρεια χώρα. Απειλείται κυρίως από το κυνήγι, ιδίως στα νησιά που οι πληθυσμοί είναι απομονωμένοι και ιδιαίτερα ευάλωτοι. Τα ζευγάρια είναι μόνιμα και μένουν στην ίδια περιοχή όλο το χρόνο.
Αναπαραγωγή
Κατασκευάζουν μεγάλες φωλιές σε δέντρα ή απόκρημνα βράχια. Μπορεί να έχουν 2-5 φωλιές, τις οποίες χρησιμοποιούν εναλλάξ κάθε χρόνο. Η κατασκευή αρχίζει 3-4 μήνες πριν από τη γέννηση των αβγών και από τους δύο γονείς, αν και καμιά φορά μπορεί το αρσενικό να φέρνει κλαδιά και το θηλυκό να χτίζει. Γεννάει συνήθως 2 αβγά, που κλωσσούν και οι δύο γονείς αλλά περισσότερο το θηλυκό για περίπου 40 μέρες. Κανονικά επιζεί μόνο το ένα μικρό. Το άλλο, όταν η τροφή δεν είναι αρκετή , συνήθως πεθαίνει. Τα μικρά μπορούν να πετάξουν μετά από 60-65 μέρες αλλά παραμένουν μαζί με τους γονείς τους για άλλες 8 βδομάδες ή και περισσότερο.

Οικολογία. Είναι τυπικός αετός των μεσογειακών οικοσυστημάτων. Φωλιάζει σε απότομους βράχους. Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους πτηνά (Φάσες, Αγριοπερίστερα, Πέρδικες κ.λπ.), μικρά θηλαστικά (π.χ. ποντίκια) και σπανιότερα με ερπετά, που βρίσκει σε εκτάσεις με αραιή θαμνώδη βλάστηση και κοντά σε καλλιεργημένες εκτάσεις.
Πιθανές απειλές. Η ενόχληση στις περιοχές αναπαραγωγής από δραστηριότητες όπως διάνοιξη ή χρήση δασικών δρόμων, υλοτομίες κλπ. αποτελούν τους κυριότερους κινδύνους για τη διατήρηση του είδους.





Παρουσίαση από την Ελληνική Ορνοθολογική Εταιρεία

ο αετός της Μεσογείου
του Στρατή Μπουρδάκη
Ο Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus) είναι ένας αετός μεσαίου μεγέθους (65-72 εκ.), με άνοιγμα φτερών 150-180 εκ., που στην Ευρώπη περιορίζεται στις Μεσογειακές περιοχές. Η παγκόσμια εξάπλωσή του, εκτείνεται από την ΒΔ Αφρική και την Ιβηρική χερσόνησο, ανατολικά στη Β. Ινδοκίνα και στη Ν. Κίνα.
Ο Σπιζαετός ζεί σε χαμηλού και μεσαίου υψομέτρου ορεινές περιοχές, (ως 1500 μ.) και σπανίως ψηλότερα. Απαντάται κυρίως σε θερμές βραχώδεις ορεινές περιοχές με εκτεταμένους θαμνώνες (μακί, φρύγανα), και λιγότερο συχνά σε δάση, αλλά και σε γυμνές πλαγιές χωρίς καθόλου βλάστηση. Κυνηγάει στα πιο πολλά είδη βιοτόπων, εκτός του κλειστού δάσους και της ερήμου και φωλιάζει σε απόκρημνα βράχια και σπανίως σε δέντρα. Το κάθε ζευγάρι φτιάχνει αρκετές φωλιές (1-6), η μια κοντά στην άλλη (ακόμα και στον ίδιο βράχο) που τις χρησιμοποιεί διαδοχικά. Με τα χρόνια οι φωλιές γίνονται τεράστιες σε μέγεθος ως 1,80 μ. σε ύψος και 2 μ. σε διάμετρο.
Τα αναπαραγόμενα πουλιά παραμένουν όλο τον χρόνο κοντά στη επικράτεια τους, ενώ τα νεαρά και τα ανήλικα, τουλάχιστον στην ΝΔ Ευρώπη, διασπείρονται σε χαμηλού υψομέτρου περιοχές με μεγάλη πυκνότητα τροφής, όπου συνήθως δεν υπάρχουν ενήλικα άτομα.
Τρέφεται με μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά, κυρίως με κουνέλια και πέρδικες, αλλά και με λαγούς, σκίουρους, τρωκτικά, περιστέρια, κορακοειδή, γλάρους και ερπετά, που τα πιάνει στο έδαφος αλλά και στον αέρα.
Ο Σπιζαετός κατατάσσεται στα όχι παγκοσμίως απειλούμενα σε παγκόσμιο επίπεδο είδη (IUCN), ενώ η BirdLife International τον έχει κατατάξει στα απειλούμενα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είδη (Tucker and Heath 1994). Στην Ελλάδα έχει καταταχθεί στα Τρωτά στο Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο.
Είναι είδος σπάνιο, με ακανόνιστη κατανομή στη Μεσόγειο. Ο πληθυσμός του στη Ευρώπη, που υπολογίζεται σε λιγότερο από 1000 ζευγάρια, έχει υποστεί δραστική μείωση. Ειδικότερα για τη δεκαετία 1980-90, η μείωση έχει υπολογιστεί σε 25% στην Ισπανία, όπου και βρίσκεται το 75% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού.
Οι βασικότερες απειλές που αντιμετωπίζει ο Σπιζαετός με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του πληθυσμού και της κατανομής του, είναι η λαθροθηρία, η πρόσκρουση σε ηλεκτροφόρα σύρματα των νεαρών και ανήλικων Σπιζαετών, η εξάπλωση της ανθρώπινης παρουσίας καθώς και η μείωση της τροφής του.
Μια από τις σημαντικότερες όμως απειλές που αντιμετωπίζει ο Σπιζαετός είναι η αλλαγή των χρήσεων γης και η εγκατάλειψη των παραδοσιακών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που έχει αποσταθεροποιήσει την παλιά ισορροπία του Μεσογειακού τοπίου ("μωσαϊκό βιοτόπων") είτε μέσω μιας φυσικής αναδάσωσης, είτε μέσω νέων αγροτικών πρακτικών. Έτσι μειώνεται η βιοποικιλότητα, και ως εκ τούτου η λεία του Σπιζαετού.
Ο πληθυσμός του Σπιζαετού στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Ορνιθολογικής από την αναθεώρηση των ΣΠΠΕ, υπολογίζεται σε 85-105 ζευγάρια. Πάνω από το 50% ζεί στα νησιά και την Κρήτη (γεγονός που αποτελεί μια ιδιαιτερότητα της Ελλάδας σε σχέση με την Δ. Ευρώπη), ενώ τα υπόλοιπα κατανέμονται στο μεγαλύτερο τμήμα της ηπειρωτικής χώρας και συγκεκριμένα στη παράκτια μεσογειακή ζώνη. Υπάρχουν ενδείξεις μικρής μείωσης (πιθανώς τοπικής εξαφάνισης) αλλά η κατανομή του Σπιζαετού στην Ελλάδα φαίνεται να παραμένει σταθερή εκτός της Β. και Κ. ηπειρωτικής Ελλάδας όπου μειώνεται.
Οι κυριότερες γνωστές απειλές που αντιμετωπίζει το είδος στη χώρα μας είναι η λαθροθηρία, η καταστροφή των βιοτόπων του (λατομεία, κατασκευή κατοικιών κλπ), η ενόχληση στις θέσεις φωλιάσματος (αύξηση τουρισμού), η διάνοιξη δρόμων που κάνει προσιτούς στους λαθροθήρες τους βιοτόπους του είδους και πιθανώς η έλλειψη τροφής σε ορισμένα μέρη. Σε αρκετές εξάλλου περιοχές, ο Σπιζαετός θεωρείται -αδικαιολόγητα- από τους βοσκούς απειλή για τα νεογέννητα αρνάκια και για αυτό τον κυνηγούν.
Για την καλύτερη γνώση της κατάστασης και των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι Σπιζαετοί στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνεται τακτική απογραφή, και παρακολούθηση του πληθυσμού του ώστε να προλαμβάνονται πιθανές καταστροφικές ενέργειες κοντά στις θέσεις φωλιάσματος. Επίσης θα πρέπει να γίνουν μελέτες της οικολογίας του, και να διερευνηθούν οι ιδιαιτερότητες του νησιώτικου πληθυσμού του. Με τη γνώση που θα αποκτηθεί θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε προσεκτική προστασία ανά περιοχή και ενημέρωση των κατοίκων και των κυνηγών των περιοχών που ζεί.

Ετικέτες: Αετίδες, Ιερακόμορφα

Ευχαριστούμε που διαβάσατε την ανάρτηση Σπιζαετός

Back To Top