Στεπόκιρκος, κίρκος ο μακρόουρος (Circus macrourus) 
Ο στεπόκιρκος αναπαράγεται στην νοτιανατολική Ευρώπη και στην κεντρική Ασία και διαχειμάζει κυρίως στην Ινδία και στην νοτιοανατολική Ασία. Διαφέρει από τους άλλους κίρκους, στο ότι προτιμάει πιο ξηρά ενδιαιτήματα.
Ο στεπόκιρκος είναι μεταναστευτικό πουλί και συχνάζει σε ημιερήμους και στέπες έως τα 2.000 μέτρα, ενώ οι προτιμώμενες περιοχές ωοτοκίας είναι τα λιβάδια κοντά σε μικρά ποτάμια και λίμνες.
Το μήκος του κυμαίνεται από 40 έως 50 εκατοστά, το άνοιγμα των φτερούγων του από 1 έως 1,2 μέτρα. Το βάρος τους κυμαίνεται από 250 και 550 γραμμάρια.
Το αρσενικό έχει πολύ απαλό γκρι χρωματισμό με μαύρες τις άκρες των φτερούγων. Μπορεί εύκολα να μπερδευτεί με γλάρο, εξαιτίας του χρώματος, του μεγέθους του αλλά και του τρόπου που πετάει, συνήθως χαμηλά με αραιά φτεροκοπήματα και μακριά κυματιστά αερογλιστρήματα, με τις φτερούγες σε σχήμα ανοιχτού V. Ο αρσενικός Στεπόκιρκος μοιάζει, επίσης, με τον αρσενικό Βαλτόκιρκο και Λιβαδόκιρκο. Το θηλυκό είναι γενικά καφετί, πιο σκούρο στην πλάτη, με ανοιχτό-χρωμοραβδωτό στήθος και κοιλιά και ξεχωρίζει με πολύ μεγάλη δυσκολία από τα θηλυκά των άλλων ειδών κίρκων.
Διατροφή
Ο στεπόκιρκος κυνηγά το καλοκαίρι κυρίως μικρά θηλαστικά, όπως Λαγόγυρους (Spermophilus citellus), μυγαλές και άλλα τρωκτικά. Μέρος της διατροφής του είναι και τα μικρά πτηνά, όπως οι κορυδαλλοί (Alaudidae), οι Πετροκλήδες (Oenanthe), Σουσουράδες (Anthus). Το μεγαλύτερο θηλυκό είναι σε θέση να θανατώσει ενήλικες πάπιες (Anatidae) ή Αγριόκουρκους. Ειδικά στο τρίμηνο του χειμώνα, η αναλογία των πτηνών στη διατροφή κυριαρχεί. Περιστασιακά, τρέφεται με σαύρες ή έντομα.
Αναπαραγωγή
Μπορεί να φωλιάσει μέχρι και στα 1.200 μέτρα, ενώ έχει παρατηρηθεί να φωλιάζει τον χειμώνα στα Ιμαλάια μέχρι τα 3.000 μέτρα και, στην Αφρική μέχρι τα 4.000 μέτρα.
Η φωλιά κατασκευάζεται κυρίως από το θηλυκό στο έδαφος, είναι ελαφρά υπερυψωμένη και μπορεί να καλύπτεται από υψηλή βλάστηση, ενώ σπανιότερα βρίσκεται πάνω σε χαμηλούς θάμνους.
Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 28-30 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
Κατάσταση πληθυσμού
Οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί του στεπόκιρκου μειώθηκαν δραματικά κατά τον 20ό αιώνα. Σε πολλές περιοχές, όπως τα Βαλκάνια, τη Μολδαβία και τη Λευκορωσία έχει σχεδόν εξαφανιστεί, ενώ ο κυριότερος όγκος αναπαράγεται στη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, την Ουκρανία, και την Τουρκία.
Ο συνολικός πληθυσμός στην Ευρώπη στις αρχές του 21ου αιώνα ήταν 310 έως 1200 ζευγάρια αναπαραγωγής. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 25-49% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά ζευγάρια αναπαραγωγής ζουν στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας. Υπάρχουν επίσης πολύ μικροί πληθυσμοί στο Αζερμπαϊτζάν με 20 ζευγάρια αναπαραγωγής και στην Τουρκία 5 έως 25 ζευγάρια αναπαραγωγής.
Στη χώρα μας ο Στεπόκιρκος είναι περαστικός, κυρίως τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο και τον συναντούμε συνήθως σε πεδινά μέρη με υγρολίβαδα και σε υγροτόπους.
Ο στεπόκιρκος αναπαράγεται στην νοτιανατολική Ευρώπη και στην κεντρική Ασία και διαχειμάζει κυρίως στην Ινδία και στην νοτιοανατολική Ασία. Διαφέρει από τους άλλους κίρκους, στο ότι προτιμάει πιο ξηρά ενδιαιτήματα.
Ο στεπόκιρκος είναι μεταναστευτικό πουλί και συχνάζει σε ημιερήμους και στέπες έως τα 2.000 μέτρα, ενώ οι προτιμώμενες περιοχές ωοτοκίας είναι τα λιβάδια κοντά σε μικρά ποτάμια και λίμνες.
Το μήκος του κυμαίνεται από 40 έως 50 εκατοστά, το άνοιγμα των φτερούγων του από 1 έως 1,2 μέτρα. Το βάρος τους κυμαίνεται από 250 και 550 γραμμάρια.
Το αρσενικό έχει πολύ απαλό γκρι χρωματισμό με μαύρες τις άκρες των φτερούγων. Μπορεί εύκολα να μπερδευτεί με γλάρο, εξαιτίας του χρώματος, του μεγέθους του αλλά και του τρόπου που πετάει, συνήθως χαμηλά με αραιά φτεροκοπήματα και μακριά κυματιστά αερογλιστρήματα, με τις φτερούγες σε σχήμα ανοιχτού V. Ο αρσενικός Στεπόκιρκος μοιάζει, επίσης, με τον αρσενικό Βαλτόκιρκο και Λιβαδόκιρκο. Το θηλυκό είναι γενικά καφετί, πιο σκούρο στην πλάτη, με ανοιχτό-χρωμοραβδωτό στήθος και κοιλιά και ξεχωρίζει με πολύ μεγάλη δυσκολία από τα θηλυκά των άλλων ειδών κίρκων.
Διατροφή
Ο στεπόκιρκος κυνηγά το καλοκαίρι κυρίως μικρά θηλαστικά, όπως Λαγόγυρους (Spermophilus citellus), μυγαλές και άλλα τρωκτικά. Μέρος της διατροφής του είναι και τα μικρά πτηνά, όπως οι κορυδαλλοί (Alaudidae), οι Πετροκλήδες (Oenanthe), Σουσουράδες (Anthus). Το μεγαλύτερο θηλυκό είναι σε θέση να θανατώσει ενήλικες πάπιες (Anatidae) ή Αγριόκουρκους. Ειδικά στο τρίμηνο του χειμώνα, η αναλογία των πτηνών στη διατροφή κυριαρχεί. Περιστασιακά, τρέφεται με σαύρες ή έντομα.
Αναπαραγωγή
Μπορεί να φωλιάσει μέχρι και στα 1.200 μέτρα, ενώ έχει παρατηρηθεί να φωλιάζει τον χειμώνα στα Ιμαλάια μέχρι τα 3.000 μέτρα και, στην Αφρική μέχρι τα 4.000 μέτρα.
Η φωλιά κατασκευάζεται κυρίως από το θηλυκό στο έδαφος, είναι ελαφρά υπερυψωμένη και μπορεί να καλύπτεται από υψηλή βλάστηση, ενώ σπανιότερα βρίσκεται πάνω σε χαμηλούς θάμνους.
Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 28-30 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
Κατάσταση πληθυσμού
Οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί του στεπόκιρκου μειώθηκαν δραματικά κατά τον 20ό αιώνα. Σε πολλές περιοχές, όπως τα Βαλκάνια, τη Μολδαβία και τη Λευκορωσία έχει σχεδόν εξαφανιστεί, ενώ ο κυριότερος όγκος αναπαράγεται στη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, την Ουκρανία, και την Τουρκία.
Ο συνολικός πληθυσμός στην Ευρώπη στις αρχές του 21ου αιώνα ήταν 310 έως 1200 ζευγάρια αναπαραγωγής. Αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 25-49% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά ζευγάρια αναπαραγωγής ζουν στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας. Υπάρχουν επίσης πολύ μικροί πληθυσμοί στο Αζερμπαϊτζάν με 20 ζευγάρια αναπαραγωγής και στην Τουρκία 5 έως 25 ζευγάρια αναπαραγωγής.
Στη χώρα μας ο Στεπόκιρκος είναι περαστικός, κυρίως τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο και τον συναντούμε συνήθως σε πεδινά μέρη με υγρολίβαδα και σε υγροτόπους.
Τα είδη που συναντούνται στην Ελλάδα:
στεπόκιρκος, κίρκος ο μακρόουρος (Circus macrourus)
(Pallid Harrier) Mεταναστευτικό πουλί και συχνάζει σε ημιερήμους και στέπες έως τα 2.000 μέτρα, ενώ οι προτιμώμενες περιοχές ωοτοκίας είναι τα λιβάδια κοντά σε μικρά ποτάμια και λίμνες. Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 28-30 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
καλαμόκιρκος, κίρκος ο χαλκόχρωμος (Circus aeruginosus)
(Western Marsh-harrier) Μεταναστευτικό πουλί και αναπαράγεται σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος και ο πιο κοινός από όλους τους κίρκους που συναντάμε στον τόπο μας. Συναντάται σε υγροτόπους, ιδίως εκείνους που είναι πλούσιοι σε καλαμιώνες. Η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, με το αρσενικό να την εφοδιάζει με τροφή και διαρκεί 33-38 ημέρες. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό, ενώ το αρσενικό προμηθεύει την τροφή. Κατόπιν, κυνηγούν και οι δύο γονείς ταυτόχρονα.
βαλτόκιρκος, χειμωνόκιρκος, κίρκος ο κυανούς (Circus cyaneus)
(Hen Harrier) Mεταναστευτικό πουλί. Aπαντάται μόνον ως διαβατικός χειμερινός επισκέπτης, σε μεγάλες ανοικτές, υγρές περιοχές, υφάλμυρους βάλτους και υγρά χωράφια. Το κτίσιμο της φωλιάς γίνεται κυρίως από το θηλυκό στο έδαφος με την τοποθέτηση ενός στρώματος από κλαδιά, επιστρωμένο με μαλακά χόρτα. Η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 29-39 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή.
λιβαδόκιρκος, κίρκος ο πύγαργος (Circus pygargus)
(Montagu’s Harrier) Είναι είδος των πεδινών περιοχών, που φωλιάζει κυρίως στις κοιλάδες ποταμών, πεδιάδες, και στα μέρη που γειτνιάζουν με τις λίμνες και τη θάλασσα. Η φωλιά κατασκευάζεται στο έδαφος από καλάμια, ξερόκλαδα και σκληρό γρασίδι, επιστρωμένη με μαλακό χορτάρι και με διάμετρο 30-40 εκατοστών. Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 27-40 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
στεπόκιρκος, κίρκος ο μακρόουρος (Circus macrourus)
(Pallid Harrier) Mεταναστευτικό πουλί και συχνάζει σε ημιερήμους και στέπες έως τα 2.000 μέτρα, ενώ οι προτιμώμενες περιοχές ωοτοκίας είναι τα λιβάδια κοντά σε μικρά ποτάμια και λίμνες. Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 28-30 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
καλαμόκιρκος, κίρκος ο χαλκόχρωμος (Circus aeruginosus)
(Western Marsh-harrier) Μεταναστευτικό πουλί και αναπαράγεται σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Είναι ο μεγαλύτερος σε μέγεθος και ο πιο κοινός από όλους τους κίρκους που συναντάμε στον τόπο μας. Συναντάται σε υγροτόπους, ιδίως εκείνους που είναι πλούσιοι σε καλαμιώνες. Η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, με το αρσενικό να την εφοδιάζει με τροφή και διαρκεί 33-38 ημέρες. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό, ενώ το αρσενικό προμηθεύει την τροφή. Κατόπιν, κυνηγούν και οι δύο γονείς ταυτόχρονα.
βαλτόκιρκος, χειμωνόκιρκος, κίρκος ο κυανούς (Circus cyaneus)
(Hen Harrier) Mεταναστευτικό πουλί. Aπαντάται μόνον ως διαβατικός χειμερινός επισκέπτης, σε μεγάλες ανοικτές, υγρές περιοχές, υφάλμυρους βάλτους και υγρά χωράφια. Το κτίσιμο της φωλιάς γίνεται κυρίως από το θηλυκό στο έδαφος με την τοποθέτηση ενός στρώματος από κλαδιά, επιστρωμένο με μαλακά χόρτα. Η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 29-39 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή.
λιβαδόκιρκος, κίρκος ο πύγαργος (Circus pygargus)
(Montagu’s Harrier) Είναι είδος των πεδινών περιοχών, που φωλιάζει κυρίως στις κοιλάδες ποταμών, πεδιάδες, και στα μέρη που γειτνιάζουν με τις λίμνες και τη θάλασσα. Η φωλιά κατασκευάζεται στο έδαφος από καλάμια, ξερόκλαδα και σκληρό γρασίδι, επιστρωμένη με μαλακό χορτάρι και με διάμετρο 30-40 εκατοστών. Γεννά τέσσερα μέχρι πέντε αβγά, και η επώαση πραγματοποιείται αποκλειστικά από το θηλυκό, και διαρκεί 27-40 ημέρες, με το αρσενικό να εφοδιάζει με τροφή. Μετά την εκκόλαψη, τη σίτιση των νεοσσών αναλαμβάνει το θηλυκό.
